NAJAARSCONFERENTIE 1999 (Lezing) Waar gaat de Pinguïn heen? Pleidooi voor het Gezonde Verstand Rolf Consultancy Geert Rolf <Geert.Rolf@museum.iaf.nl>

ABSTRACT

Technologische ontwikkelingen, die we in deze eeuw gezien hebben, voltrekken zich in een opgaande lijn: verdere ontwikkelingen krijgen een stroomversnelling als ze op een economisch haalbare prijs op de markt gebracht kunnen worden. Verfijningen hebben deels te maken met een beter product en deels met verbetering in productiekosten. Kijk naar bijvoorbeeld auto's en vliegtuigen. Een uitzondering wordt gevormd door de Informatie en Communicatie Technologie: hier niet een enkele opgaande lijn. Nieuwe technieken zijn geïntroduceerd met een veel lagere prestatie louter en alleen om de prijs. Geen opgaande lijn: ik zou het een zaagtand willen noemen, met bijvoorbeeld de mainframes vanaf de jaren '50, mini's vanaf '65 en micro's vanaf '75. Op zich is deze zaagtand ontwikkeling niet zo dramatisch ware het niet dat de geschiedenis zich op softwaregebied heeft herhaald. Wie ooit een minicomputer met ponsband opstartte deed hetzelfde zo'n 10 jaar later met een audiocassette op een 8 bits microcomputer.

De euforie van een multi-user/multi-tasking operating systeem kwam voor het mainframe halverwege de zestiger jaren. De minicomputer volgde begin zeventiger jaren en de PC voor velen sinds Windows 95, voor een kleinere groep sinds Minix.

De ontwikkeling van een operating systeem kan nauwelijks door één man gedaan worden. Operating systemen van vroeger waren zeer simpel en klein als je ze vergelijkt met de hedendaagse. Vroeger hield men zich met de basiszaken bezig: geheugenbeheer, scheduling, filesystem e.d. Tegenwoordig worden er meer eisen gesteld en moeten een aantal concepten ondersteund worden: APIs voor allerlei ondersteuning waaronder Inter Process Communication, Multi Threading etc.

De vrijheden in het ontwerpen en implementeren van software zijn theoretisch enorm groot. Wil men niet van "scratch" af aan beginnen, dan moet men bouwen met componenten die er al zijn. Zoals in bouw- en constructiewerk gebruik gemaakt wordt van genormeerde materialen (bijvoorbeeld I profielen in een aantal soorten en maten) zo moet men in de software constructie ook bouwen met voorgebakken bouwstenen.

De omvang van software in gebruik bij een willekeurig bedrijf is factoren groter en complexer dan 15 jaar geleden. Het zou ontzettend veel tijd en energie kosten om deze software steeds opnieuw te bouwen voor nieuwe modellen computers. De meervoudige zaagtand ontwikkeling is min of meer tot een eind gekomen en alleen de prijsklasse van een computersysteem bepaalt nog of we zeggen dat het een mainframe, een supermini of een PC is, zonder hiermee te willen zeggen dat er niet meer verschillen zijn. De evolutie wil dus dat we naar keuze dezelfde (ondersteunende) software op alle platformen kunnen draaien en dat we verschillende platformen naast en door elkaar kunnen gebruiken.

Willen we de evolutie in de ICT wereld niet belemmeren dan moeten we waarborgen dat we de software van vandaag morgen en overmorgen nog kunnen gebruiken. Dit wil niet zeggen dat die software niet verandert: wat we niet meer willen gooien we eruit en wat we nieuw willen moet erin komen. Voortbouwen wil zeggen dat software van een enkele fabrikant geschreven voor een enkel stuk hardware te vergankelijk is. Open standaarden dienen door meerdere belang-hebbende partijen gesteund te worden.

We weten niet of Unix-achtige systemen de 21e eeuw zullen trotseren. Misschien moeten we het niet willen(?). Laten we wel kijken naar wat het ons tot nu toe gebracht heeft: een operating systeem met een wonderbaarlijke evolutie. Typ "/bin/sh" in en u bent terug in 1978... Allerlei zaken zijn erin verweven: netwerk, inter process communication, multi-threading. Windowsysteem er bovenop, enz. Voor systeemsoftware zal gelden dat de evolutie ervan zo lang duurt als dat het aan de eisen van de tijd kan voldoen.

Hoe staat het met de evolutie van de systeembeheerder? De systeembeheerder van vroeger (baard, T shirt, vaak "drs") is veranderd. Meer mensen houden zich met Unix bezig zonder onderscheid in scholing of achtergrond. Unix mensen willen graag weten hoe iets werkt en niet waarop ze moeten klikken om iets voor elkaar te krijgen. Niettemin is een actuele klacht van het bedrijfsleven: Unix is een specialisme en specialisten zijn te duur. Kleine en middelgrote bedrijven besteden veel systeembeheer uit. Grotere bedrijven kunnen vaak niet aan de mensen komen.

Zowel voor technische evolutie als de evolutie van de kennis die de mensen moeten hebben, geldt dat open standaarden en open source software een essentiële rol spelen in de voortgang en het voortbouwen aan nieuwe dingen.

OVER DE SPREKER

Na de Hogere Informatica Opleiding in 1982 heeft Geert Rolf diverse Unix beheer- en ontwikkelfuncties bekleedt bij zowel (semi)overheid en bedrijfsleven. Zijn eerste contact met een Unix systeem was in 1977. Nu is hij actief als consultant in zijn eigen bedrijf en daarnaast actief als verzamelaar van prominente elementen uit onze computerhistorie. (Zie http://www.iaf.nl/Users/Geert).

Volgende

Vorige

Terug naar de inhoudsopgave